Het eiland Alcatraz

Wanneer je een bezoek brengt aan San Francisco zijn er enkele plaatsen waar je zeker geweest moet zijn. Eén van deze plaatsen is zeker ook Alcatraz. Dit van oorsprong militaire fort stamt uit het midden van de 19e eeuw en is vooral bekend geworden als één van meest zwaarbewaakte gevangenissen. Eerst als militaire gevangenis en later als een gevangenis waar de meest beruchte Amerikaanse misdadigers zaten opgesloten. Mede door zijn locatie op een rotsachtig eiland in de Baai van San Francisco en het feit dat er vele films zijn gemaakt over de periode dat Alcatraz een gevangenis was maken dat deze plek weinig nodig heeft om je fantasie de vrije loop te laten. Een bezoek aan deze site een onvergetelijke ervaring.

De geschiedenis van Alcatraz begint in 1846. Dit is het jaar dat de toenmalige Mexicaanse gouverneur Pio Pico het eiland schonk aan Julian Workman. Deze meneer Workman had duidelijk een handelsgeest, want nog datzelfde jaar verkocht hij het eiland weer op zijn beurt aan John Charles Frémont. Frémont is in de Verenigde Staten een bekend figuur die een bepalende bijdrage heeft geleverd in de totstandkoming van de huidige Verenigde Staten. Toen was hij nog leider van de republiek Californië. Ook was hij de militair gouverneur van Californië en hij kocht het eiland voor $5000 in naam van de Amerikaanse overheid. Daarmee kwam het in bezit van de Amerikaanse overheid. Frémont hoopte gecompenseerd te worden omdat hij het eiland had gekocht, maar hij heeft nooit geld gekregen van de staat.

Met het in handen komen van het eiland door de Amerikaanse staat werd begonnen aan de eerste bestemming van Alcatraz. Dit waren militaire doeleinden. In 1850 was de republiek Californië in Amerikaanse handen gekomen. Dat jaar gaf de toenmalige president Miljard Fillmore opdracht om er een militaire vestiging te maken. Dit als nasleep van de Mexicaans-Amerikaanse oorlog. In 1858 was de bouw van het militaire fort vervolledigd en vestigden de eerste garnizoenen zich op het eiland. In 1861 brak de Amerikaanse burgeroorlog uit en ook Alcatraz werd betrokken bij dit conflict. Er stonden wel kanonnen, maar er werd nooit geschoten vanaf het eiland. Alcatraz diende vooral voor het herbergen van krijgsgevangenen waarmee ook voor het eerst de rol van gevangenis werd toegepast op deze locatie. Na de burgeroorlog bleek de bewapening van het eiland verouderd en werd detentie de nieuwe bestemming.

De afgelegen ligging in combinatie met de sterke getijdestromingen in de baai maakte het een ideale locatie voor een gevangenis waarvan ontsnappen vrijwel onmogelijk was. In 1867 werd een gevangenishuis gebouwd en een jaar klater werden de eerste militaire gevangen er ondergebracht. In deze periode was Alcatraz echter nog steeds geen officiële gevangenis. Dit gebeurde pas in 1907 toen het officieel door de Amerikaanse overheid werd ingesteld als militaire gevangenis. Enkele gevangenisfaciliteiten waren inmiddels aanwezig waardoor dit besluit voor de hand lag. Natuurlijk moesten er nog wel wat aanpassingen worden gedaan om er een officiële gevangenis van te maken. Naast het gevangenishuis werd ook het fort omgebouwd tot gevangenis. In 1912 was de bouw hiervan voltooid.

In de Eerste Wereldoorlog werden er vooral dienstweigeraars opgesloten. Ook werden er na de aardbeving van 1906 tijdelijk niet militaire gevangen ondergebracht tot er weer voldoende voorzieningen waren op het vaste land. In 1933 kwam de gevangenis in handen van de ‘United States Department of Justice’ en werd het een federale gevangenis. In deze periode werden de zwaarste criminelen van Amerika ondergebracht op Alcatraz. De meest bekende is ongetwijfeld Al Capone.

Verschillende gevangenen hebben geprobeerd om te ontsnappen vanaf Alcatraz. Officieel is dit nooit gelukt. In totaal waren er 14 ontsnappingspogingen gedaan. 23 gevangenen werden er weer gearresteerd, zes werden er doodgeschoten en twee zijn er verdronken. Er is echter één ontsnappingspoging geweest waarbij er nooit meer wat is vernomen van de gevangen die betrokken waren bij deze poging. Dit was op 11 juni 1962 en nog geen jaar later werd Alcatraz gesloten.
In 1969 heeft een groep indianen het eiland nog bezet. Voor een periode van twee jaar bezetten zei Alcatraz, maar nadat zij vandalistische trekjes begonnen te vertonen zijn zij verwijderd van het eiland. Tegenwoordig is Alcatraz een nationaal park en opengesteld voor publiek.

Zoals al kort aangegeven bij de geschiedenis over deze locatie zijn er vele bekende gevangenen gehuisvest op Alcatraz. Al Capone is daarvan de meest bekende. Deze van oorsprong uit Chicago afkomstige maffiabaas is bekend geworden door zijn rol tijdens de Amerikaanse drooglegging. Een groot deel van de illegale drankhandel was in zijn handen. Ze hebben Capone nooit kunnen straffen voor zijn maffiapraktijken. Uiteindelijk werd hij opgepakt voor belastingontduiking. Hij werd eerst naar de Atlanta gevangenis gestuurd in 1932, maar bleek vanuit deze locatie nog steeds in staat om zijn imperium aan te sturen, waarna in 1934 werd besloten hem op Alcatraz achter slot en grendel te laten verdwijnen. Alcatraz heeft hem uiteindelijk opgebroken. Vanuit deze locatie werd alle contact met de buitenwereld onmogelijk gemaakt en langzaam verslechterde zijn mentale weerbaarheid. Binnen Alcatraz gedroeg hij zich bovendien arrogant waardoor hij het mikpunt werd van medegevangenen. Ook kreeg hij last van uitgezaaide syfilis waardoor zijn hersenen werden aangetast en hij verschijnselen van dementie kreeg. In 1939, na nog een jaar te hebben verbleven in een gevangeniskliniek, werd hij vrijgelaten. Alcatraz had hem gesloopt. Hij leefde nog tot 1947, maar zijn netwerk was verdwenen en hij was verworden tot een zielig hoopje mens.

Ook andere beruchte gevangen hebben op Alcatraz vastgezeten. Zo is er de beruchte ‘George Machine Gun Kelly’ die bekend was voor zijn gewelddadige manier van handelen tijdens de Amerikaanse drooglegging. Ook Robert Franklin Stroud was één van de bekendere gevangenen. Deze man stond ook bekend als ‘Birdman of Alcatraz’ omdat hij tijdens zijn detentie in een andere gevangenis vogels ving en verkocht. Later in Alcatraz was dat verboden, maar hij had wel naam en faam gemaakt als ornithologist. Nadat hij gevangen werd genomen heeft hij de rest van leven in gevangenissen doorgebracht, waaronder dus Alcatraz. Hij werd opgepakt vanwege geweld en moord toen hij pooier was. En zo zijn er nog tal van bekende gevangenen te noemen. Allemaal hebben zij hun eigen markante verhaal. Zoek ook eens naar Bumpy Johnson, Mickey Conen en Arthur R ‘Doc’ Baker. Een beruchte gevangenis heeft tal van beruchte gevangen.

Om het legendarische karakter van Alcatraz nog te onderstrepen hoef je alleen maar te kijken naar de vele films die gemaakt zijn over deze gevangenis. Bij de bekende gevangen kwam Franklin Stroud al even aan bod. Over hem is de film ‘Birdman of Alcatraz’ gemaakt. Hierin speelden onder andere Karl Maiden, Thelma Ritter en Burt Lancaster. Escape from Alcatraz uit 1979 is misschien wel één van de bekendste films. Maar wat wil je met acteurs als Patrick McGoohan, Robert Blossom en Clint Eastwood. Een wat recentere film uit 1996 is ‘The Rock’ waarin het verhaal wordt verteld over een opstand op Alctraz die de kop ingedrukt moet worden door een eenheid met onder andere chemicus, een generaal en een ex-gevangene. Ook een weer een fantastische cast met Ed Harris, Nicolas Cage en Sean Connery. Murder in the first uit 1995 gaat over een advocaat die een gevangene van Alcatraz verdedigd nadat deze werd beschuldigd van het ombrengen van een medegevangene. Herin spelen onder andere Gary Oldman, Kevin Bacon en Christian Slater.
Andere films die zich deels of geheel afspelen op Alcatraz zijn Slaughterhouse Rock uit 1988 , New Alcatraz uit 2001 en de Tv-serie Alcatraz uit 2012.

Alcatraz is alle dagen te bezoeken. Dat kan alleen maar per boot, omdat Alcatraz een eiland is dat niet door middel van een brug of andere wijze met het vasteland verbonden is. De boten vertrekken vanaf Pier 33 in Fisherman’s Whard richting Alcatraz. De overtocht duurt ongeveer 15 minuten. De eerste reguliere boot vertrekt om 09:00 uur, maar er is ook een ‘early bird’ te boeken die om 08:45 uur al richting Alcatraz vaart. Er is maar één bedrijf dat de tochten en toegang naar Alcatraz aanbiedt en dat is Alcatraz Cruises. De laatste afvaart van de reguliere excursie naar Alcatraz is rond half twee in de middag, terwijl de laatste boten terug tegen het einde van de middag zijn. Naast de reguliere tour zijn er ook een avondtour (met gids) en een ‘Behind the scenes’ tour. Voor deze laatste tocht moet je tenminste 12 jaar oud zijn.

Ter plaatse een kaartje kopen en daarna aan boord gaan kun je meestal vergeten. Je ontkomt er eigenlijk niet aan om vooraf je kaarten te reserveren. Voor sommige dagen (vooral in het weekeinde en tijdens feestdagen of speciale evenementen) zijn de kaarten al dagen van tevoren uitverkocht. Je kun je tickets voor Alcatraz reserveren via TicketBar San Francisco. Bij TicketBar kun je niet alleen met creditcard maar ook via iDeal of met PayPal betalen.

Extra info:
– Zeker in de wintermaanden kan het fris zijn op de boot en op het eiland. Houd hier rekening mee wat betreft kledingkeuze.
– Op het eiland Alcatraz mag nergens gerookt worden met uitzondering van een rookzone bij aankomst van de boot.
– Ben je slecht ter been? Op Alcatraz moeten er wat hoogteverschillen overbrugd worden. Er is een speciaal treintje dat mensen die hulp nodig hebben naar boven en beneden kan brengen.
– Het bezoek aan het cellenblok gaat door middel van een audiogids. Deze is in de prijs inbegrepen en is in meerdere talen (inclusief Nederlands) beschikbaar.